“XY” adlı çalışmamın (çalışmaya buradan ulaşabilirsiniz) hikayesini başlatan bu pulu gördüğüm andan itibaren tanışmış oldum ressam Károly Ferenczy ile; ve pul üzerinde gördüğümüz “Oktober” isimli resmin de izlerini böylece sürmeye başladım.
Károly Ferenczy, 1862’de Macar bir ailede Avusturya’da doğuyor. Ekonomi okuduktan sonra ressam Olga Fialka ile tanışıyor ve evleniyorlar. Olga’nın Ferenczy’yi resim eğitimi alması için ikna etmesiyle Paris’te resim eğitimi alıyor Ferenczy. Macaristan’a döndüğünde de ailesi ile birlikte Münih’e yerleşiyorlar. Burada Macar ressam Simon Hollósy’den dersler alıyor. Ülkesine döndüğünde Nagybánya Ressamlar Cemiyeti’nin kurulmasında büyük rol alarak cemiyetin önemli ressamlarından biri haline geliyor. Károly Ferenczy günümüzde de "Macar izlenimciliğinin ve post-empresyonizmin babası" ve "modern Macar resminin kurucusu" olarak kabul ediliyor.
1967 çıkışlı bu Macaristan pulu üzerindeki resim, “Oktober (Ekim)” adlı çalışması Ferenczy’nin. Sonbaharı bu kadar ışıltıyla karşılaması, pulu ilk gördüğümde bana yaza merhaba diyen bir sahne gibi görünmüştü. O kadar tanıdık bir manzara ki bu! Bir yazlık bahçesine atılmış masaya serilmiş örtüyü çekiştiren şemsiye, iki kişilik mütevazi bir çay servisi, çayların eşlikçisi olgunlaşmış elmalar, mutlaka üşüyen biri için sandalyeye atılmış kalınca bir şal… Odağımız ise elindeki gazeteyi şaşılacak bir merakla, sandalyeye bile ilişmeden ayakta okuyan beyefendi. Güneş hala yakıcı olmalı ki, şemsiyenin bu kadar ön planda olmasına da göndermeli beyefendinin şapkası. İnsana iliklerine kadar “deja-vu!” yaşatan bir resim.
Bu bahçe Ferenczy’lerin Nagybánya'daki evlerinin bahçesi, ve bu odağımızdaki nice anlamlar yüklediğimiz beyefendi de Ferenczy’lerin uşağı János. Kendisi okuma yazma bilmiyormuş, ve Károly Ferenczy’nin bu resmi için modellik yaptığı esnada gazeteyi baş aşağı tuttuğunu anlatmış aile bireyleri. Hiç şüphem yok, hayli fazla güzel hikayenin odağı oldun bu resim ile János!
Dipnot: October, Károly Ferenczy tarafından 1903’te tuval üzerine yağlı boya olarak yapılmış. Hala Macaristan National Gallery’de sergileniyor.
留言